بازیگری' به علت بعد شهرت و محبوبیتی كه ایجاد می كنند، به یكی از جذاب ترین بخش های هنر - صنعت سینما، نظر خیل عظیمی از مشتاقان سینمادوست را به خود جلب كرده است.

رشد قارچ گونه آموزشگاه های سینمایی طی سال های اخیر كه بیشتر توجه خود را به پرورش و تعلیم 'بازیگر' اختصاص داده اند، گواهی بر تایید این نكته است كه بازیگری همچنان عنوان برنده در میدان رقابت سایر رشته های مرتبط با سینما در میان گروه علاقه مندان به این هنر را به خود اختصاص داده است.

اما به رغم جذابیت 'حرفه بازیگری'، گاهی انتشار خبر كناره گیری یك بازیگر از سینما، ذهن بسیاری را به 'چرایی' این مهم جلب می كند، و نیز آنكه این سووال را تقویت می كند كه چرا یك هنرمند در اوج 'شهرت' و 'محبوبیت' به ناگهان تصمیم به خداحاظی از سینما می گیرد و یا سخن از 'كناره گیری' از آن را بر زبان جاری می سازد.

خبر كناره گیری 'لادن طباطبایی' از عالم بازیگری آخرین دست از این مقوله است كه هفته گذشته در صفحه نشریات نقش بست.

طباطبایی در این نامه، ضمن اعلام تصمیم خود از مدتی قبل برای كناره گیری از سینما، بازی در مجموعه تلویزیونی 'راز پنهان' را آخرین حضور خود در دنیای بازیگری عنوان می كند.

وی در این نامه از بازیگری به عنوان 'كنكاشی' برای رسیدن خود به تعالی یاد كرده و در بخشی از آن می افزاید: زمانیكه بازیگری را شروع كردم، تصمیم داشتم مثل نازنینم، خانم جمیله شیخی باشم. زمانی كه ایشان فوت كردند، روحشان شاد، گفتم من هم مثل او تا آخرین روزهای زندگی بر صحنه می مانم. اما زمان انسانی دایره وار نمی گذارد. وقتی حرفی برای گفت نداری، باید بروید ... .

هرچند واكاوی و تبیین علل نهان و آشكار چنین اتفاقی، مجالی بسیط را می طلبد، اما در ادامه به مواردی كه طی سال های گذشته رخ داده، اشاره می شود:

** جدایی 'زلیخا' از بازیگری

نخستین این اتفاق طی سال های اخیر به كناره گیری 'كتایون ریاحی' از دنیای بازیگری باز می گردد.

این بازیگر فیلم سینمایی خاطره انگیز 'پاییزان'(1360)، در سال 1388 و اندكی پس از پخش مجموعه تلویزیونی موفق 'یوسف پیامبر(ع)' كه در آن نقش 'زلیخا' را برعهده داشت، با انتشار نامه ای، كناره گیری خود را از سینما برای مدتی نامعلوم اعلام كرد.

ریاحی در این نامه از نامرادی ها سخن گفته و در بخشی از نامه خود آورده بود: 'بسیار بسیار مفتخرم كه در تمام طول زندگی بازیگری‌ام، تنها و تنها یك حامی داشتم و به قول جماعت سینمایی آنان كه با كمان حلاجی پنبه‌ام را زدند، خواسته یا ناخواسته به دنبال چیزی بودند كه سهم من ورای آن بود.'

وی همچنین در این پیوند می نویسد: در طول بیش از دو دهه هرگز افتتاحیه و اختتامیه جشنواره فجر را ندیدم. كارت دعوت به دستم نرسید! و خلاصه به قول ولتر: 'خدایا مرا از شر دوستانم در امان بدار، خود با دشمنانم می‌دانم چه كنم!'

در مقطعی كه سینما را جایگاهی شایسته برای خود نمی‌دیدم، تلویزیون پایگاهی شد تا مهرم را با مردم مهربان تقسیم كنم. و باز به قول حافظ: 'كیمیای سعادت رفیق بود رفیق'،‌ رفقایی كه همچنان هستند و من قدردانشان و آنان كه رفتند خدا به همراهشان. و اما این همه تنهایی، ‌بركت بود برای خلوت انس و این كه؛ 'یدالله فوق ایدیهم'،‌ كه ترجمه سینمایی آن می‌شود: براستی خدا بزرگ ترین كارگردان است.

وی سپس در ادامه پایان این نوشتار به تمایل خود به 'نوشتن' اشاره و تصریح می كند:

كه آنچه می‌بایست از جادوی سینما و بازیگری بیاموزم، ‌آموختم تا شاید ره توشه‌ای برای نوشتن باشد و در پی تجلی معجزه عاشقانه زلیخا در زندگی‌ام. ‌اینك برآنم تا با اعجاز كلمات، ‌پیوندی دیگر با شما نه از جنس نقش آفرینی بلكه با آفرینش نقش داشته باشم. اراده امروز من برای نوشتن،‌ گویا مجالی برای بازیگری نخواهد گذاشت،‌ اما باید دید اراده خدا چه تقدیری برایم رقم خواهد زد.

** دوری پنج ساله شهاب حسینی از بازیگری

خدافظی از حرفه بازیگری، فقط به كتایون ریاحی ختم نشد، و اندكی بعد خبر كناره گیری شهاب حسینی سوپر استار و بازیگر جوان و آینده دار سینما، علاقه مندان او را شوكه كرد.

وی سال گذشته(1391) در گفت وگوی اعلام كرد كه مایل است دست‌كم برای پنج سال هم كه شده از دنیای بازیگری خداحافظی كرده و به زندگی شخصی‌ بپردازد.

بازیگر فیلم 'سوپر استار' در این گفت وگو، ضمن نقد مشكلات محبوبیت اجتماعی - نخوانیم 'دردسرهای شهرت' - رسیدن به زندگی شخصی و خانواده را به عنوان 'راه میانه' برای كناره گیری از حرفه بازیگری عنوان كرده بود.

فارغ از بحث حساسیت سنجی، اینكه بازیگری به هر دلیل، 'خداحافظی' و یا 'كناره گیری' خود را از سینما اعلام كند، فقط خود را از بروز توانایی خویش محروم ساخته و باختن قافیه و ترك صحنه گره كوری از معضلات دامن گیر این حرفه جذاب نمی گشاید.

حسینی گفته بود: محوبیت اجتماعی در كنار همه مواهبی كه دارد می‌تواند آرامش و امنیت خصوصی فرد را برهم بریزد. گاهی وقت‌ها هنرمندان ناچار می‌شوند دور خود و خانواده‌ حصار یا گارد دفاعی بكشند چون همواره افرادی هستند كه قصد دارند وارد حریم خصوصی آنها شوند و آرامش را از آنها بربایند. زندگی هنری هنرمندان با زندگی خانوادگی آنها از اساس ناهمخوانی‌هایی دارند. انتخاب راه میانه‌ای برای اینكه هم زندگی خانوادگی و هم زندگی هنری‌ات را حفظ كنی، علی رغم اینكه سختی‌های بسیار دارد اما غیر ممكن نیست.

اكنون به خاطر این شرایط دشوار من تصمیم گرفتم راه میانه‌ای را انتخاب كنم كه پیش از من هم بازیگرانی این راه را پیموده‌اند و موفق هم بوده‌اند مثل مهدی هاشمی كه همچنان با همسر محترمشان سركار خانم گلاب آدینه زندگی بسیار خوبی دارند و در عین حال كارشان را هم هر روز بهتر از روز قبل انجام می‌دهند.

برخی هنرمندان كارشان را بر هر چیزی مقدم می‌دانند و می‌خواهند به هر قیمتی كه شده سیمرغ و خرس و تمشك و اسكار بگیرند و به نوعی بر این باور هستند كه زن و فرزند جلوی دست و پای آنها را می‌گیرد و دوست دارند زودتر از دستشان خلاص شوند، یك دسته از بازیگران هم هستند كه می‌گویند حرفه دوست‌داشتنی من خداحافظ. چون خانواده را بر هر چیزی ترجیح می‌دهند. من جزو بازیگران دسته دوم هستم و مدتی است به این نتیجه رسیده‌ام كه لااقل برای مدتی با حرفه‌ام خداحافظی كنم. مایلم دستكم برای پنج سال این حرفه را كنار گذاشته و به زندگی شخصی خودم برسم.

** خداحافظی قریب الوقوع مهناز افشار از دنیای بازیگری

'مهناز افشار' دیگر بازیگر آتیه دار سینما است كه در میان بانوان سینماگر، از كناره گیری قریب الوقوع خود از جرگه بازیگری خبر داده است.

وی كه برای نخستین بار در سال 1376 با نقش آفرینی در مجموعه تلویزیونی 'عشق گمشده'، بازیگری را تجربه كرد، در دهه 80 به بازی در فیلم های سینمایی از جمله 'آتش بس' به یكی از چهره‌های تأثیرگذار سینمای تجاری ایران بدل شد.

وی در سال های اخیر با تغییر ریل كاری خود و با حضور در چند اثر سینمایی متفاوت، توجه منتقدان را برانگخیت و با ارائه بازی شایسته در فیلم 'سعادت آباد' توانست سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مكمل زن جشنواره 29 فجر را كسب كند.

مهناز افشار كه در سی‌امین جشنواره فیلم فجر (1390) دیپلم افتخار بهترین بازیگر زن بخش نگاه نو را برای بازی در فیلم 'برف روی كاج‌ها' را از آن خود كرد، این روزها تمایل خود برای كنازه گیری از بازیگری را پنهان نكرده و از بوقوع پیوستن این اتفاق در زمانی كه به گفته وی شاید دور نباشد خبر داده است.

وی گفته است خداحافظی اش از سینما همیشگی خواهد بود و قصد دارد نویسندگی را تجربه كند.

** امین حیایی از سینما می رود تا استعدادهای جدید وارد شوند

امین حیایی از سال 1372 مسیری طولانی را برای رسیدن به جایگاهی كنونی كه در سینما دارد طی كرده است.

سال 1372 جوانی با فرم خاص و متفاوت آرایش 'مو' در مجموعه تلویزیونی 'آپارتمان'، نظر بسیاری از مخاطبان را به خود جلب و تازگی چهره، زمینه ای برای تداوم وی در كادر دوربین فراهم ساخت.

امین حیایی این روزها با كوله باری از تجربه و بازی در بیش ار 60 فیلم سینمایی و تلویزیونی و دستیابی عنوان یكی از بازیگران مطرح و 'بفروش' سینما، اكنون ساز كناره گیری از سینما را كوك كرده و قصد خداحافظی از این هنر را دارد.

وی گفته است: خود من تصمیم گرفته ام كنار بروم تا تهیه كنندگان به این فكر نكنند كه امین حیایی هست و فیلم هم می فروشد. بدانند استعدادهای زیادی پشت در هستند كه باید از آنها استفاده شود.

** سخن آخر آنكه

سینما طی تاریخ شكل گیری باشكوه خود به عنوان یك هنر جذاب، تاكنون ادامه یافته و هرگز قائم به شخص خاصی نبوده و چه بسیار بزرگانی، بدون آنكه هنر هفتم برای آنها فرش قرمز پهن كند وارد این عرصه شده و بی سر وصدا نیز از آن عبور كرده اند.